Strefa mroku

Droga Shehana Karunatilaki do najbardziej prestiżowej nagrody literackiej dla anglojęzycznej prozy była kręta i wyboista. Autor długo nie mógł znaleźć wydawcy poza Azją, więc podczas pandemii rozwinął swój pomysł, zmienił tytuł i… wyszedł na tym wspaniale. W efekcie otrzymaliśmy rewelacyjną powieść o wojnie domowej na Sri Lance opowiedzianej z perspektywy zarówno żywych, jak i umarłych.

Głównym bohaterem książki jest Malinda Albert Kabalana – fotograf, hazardzista, gej. Poznajemy go w dosyć nietypowych okolicznościach, gdyż właśnie został zamordowany, a jego ciało spoczęło na dnie jeziora Beira w stolicy kraju, czyli Kolombo. Maali budzi się w niebiańskim urzędzie, gdzie otrzymuje kilka prostych zadań: zarejestrować się, przejść badanie uszu na Poziomie Czterdziestym Drugim (czyżby nawiązanie do „Autostopem przez Galaktykę”?), szybko pozamykać swoje ziemskie sprawy (czas na to jest ściśle wyznaczony, mianowicie każdy zmarły otrzymuje siedem księżyców) i ruszyć ku Światłu. Oczywiście nasz bohater jest zbyt uparty, aby realizować ściśle wyznaczony harmonogram, i rusza do Kolombo, aby odkryć, kto stoi za jego śmiercią.

Akcja książki „Siedem księżyców Maalego Almeidy” jest umiejscowiona na Sri Lance w 1990 roku. Na wyspie trwa wojna domowa, a liczne frakcje (Tygrysy, JVP, UNP, STF czy IPKF) prowadzą wyniszczającą i krwawą wojnę. Konflikt trwa już od lat, więc ofiar jest sporo, a ziemia czerwona od krwi. Każdy obywatel może paść ofiarą szwadronów śmierci i zniknąć na zawsze. Tym samym nad wyspą krąży wiele demonów i upiorów, które tylko podsycają konflikt. Spirala śmierci sama się nakręca i trudno powiedzieć, co musi się wydarzyć, aby wojna w końcu się zakończyła.

Maali próbuje wykorzystać dany mu czas nie tylko na to, aby znaleźć swoich morderców, ale także chce pomóc najbliższym przyjaciołom wyjść z poważnych opresji, które pośrednio sam na nich sprowadził. Nasz bohater jako fotograf robił zdjęcia m.in. przyrodzie czy ludziom. Jednak przede wszystkim chciał utrwalić podpalenia, morderstwa i tortury, czyli całe okrucieństwo wojny domowej. Trwa więc walka z czasem, gdyż wielu osobom zależy na zdjęciach, które Maali wykonał.

Shehan Karunatilaka pisze więc o trudnej przeszłości swojej ojczyzny, trudnych wyborach, przed którymi stali mieszkańcy, a także cenie, jaką przyszło zapłacić. Narracja nie należy do najłatwiejszych, ale dosyć szybko idzie się do niej przyzwyczaić. Dzięki temu poznajemy skalę zbrodni aparatu państwowego oraz różnych działających tam frakcji. Wojna korumpuje i pozwala wybranym szybko się wzbogacić, ale niesie to za sobą ogromne ryzyko.

„Siedem księżyców Maalego Almeidy” przybliża nam również lankijskie wierzenia. Cała otoczka duchowo-religijna jest mocną stroną tej książki, gdyż zagłębiamy się nie tylko w kulturę Sri Lanki, ale i metafizyczne rozważania o życiu, śmierci i (nie)śmiertelnej duszy. Przecież w tym wszystkim stawką jest nie tylko odkupienie grzechów, ale i odnalezienie spokoju po całkiem burzliwym życiu.

„Siedem księżyców Maalego Almeidy” to dobra, mądra i interesująca książka. Momentami trudna, ale jeżeli zaufacie autorowi, to wciągnie was i nie wypuści. Każda pozycja o wojnie jest pewnym świadectwem historycznym, gdyż, jak wiemy, ludzka pamięć jest ulotna. Tym bardziej trzeba docenić, że dostaliśmy nie tylko świadectwo krwawych czasów, ale i angażującą historię.

Michał Wnuk